منهول ( آدم رو) چیست؟
منهول در واقع جهت اتصال دادن چند لوله دریک شبکه بهم و یک نوع چعبه تقسیم است . آدم رو ، چاهک بازدید ، گودال دسترسی ، محفظه دسترسی ، محفظه نگهداری ، محفظه بازرسی همه از الفاظی است که به منهول نسبت می دهند . محفظه ای است که برای متصل کردن چندین خط لوله به یکدیگر و راه های انتقال فاضلاب و بازبینی ، تعمیر و نگهداری یا تنظیم شیرآلات یا خدمات دیگر( آب ، فاضلاب ، تلفن ، برق ، گرمایش منطقه و گاز) به کار می رود . منهول فاضلاب برای اتصال خطوط و تاسیسات زیرزمینی و متصل کردن چندین شبکه و خط به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد .
دسته بندی آدم روها از نظر محل جایگزاری و نصب :
- آدم رو ها (منهول) با قطر کم ( جهت استفاده در خطوط فرعی)
- آدم روها (منهول) با قطر بالا (جهت استفاده در خطوط اصلی)
منهول فاضلاب چیست و چه کاربردی دارد ؟
در سیستمهای فاضلاب برای این که همه قسمتهای فاضلاب به هم متصل شوند و به یک مسیر وارد شوند از منهول فاضلاب استفاده میشود و در بین خطوط انتقال فاضلاب نصب میشود و کاربردهای بسیار زیادی دارد . از جمله کاربردهای منهول میتوان به دسترسی سریع و لایروبی سریع تر با دستگاه مکنده اشاره کرد . منهول ها ازنظر کاربرد به چند دسته تقسیم می شوند ؛ منهول بتنی ، منهول آجری و منهول پلی اتیلنی . منهول پلی اتیلن بهترین و پرکاربردترین نوع منهول به شمار می رود .
دراین اینجا به تعریف هریک از منهول ها می پردازیم .
منهول آجری
اولین و ساده ترین نوع منهول ، آجری میباشد که در قدیم از آن استفاده می کردند . به این صورت که در مکان مورد نظر با استفاده از آجر و بنایی ، اتاقکی ایجاد می شد و روی آن درب قرار می دادند . به دلیل نبود امکانات ، از آن استفاده می کردند . منهول آجری هزینه تمام شده پایینی دارد . اما معایب زیادی نیز دارد . از جمله معایب منهول آجری می توان به آسیب پذیر بودن در برابر زلزله و فشارها و ضربات احتمالی ، محدودیت اندازه و حجم منهول ، احتمال نشست و تخریب آن درطی زمان ، احتمال نشت فاضلاب به داخل آن و ... می باشد . با توجه به معایب زیاد آن و وجود انواع جدید ، دیگر از منهول آجری استفاده نمی شود .
منهول بتنی
بدلیل ناکارآمدی منهول های آجری منهول بتنی ساخته شد و جایگزین نوع آجری شد و توانست سهم بالایی از منهول های فاضلاب را به خود اختصاص دهد . این نوع از منهول ها نسبت به منهول آجری بسیار بهتر و مقاوم تر هستند اما باز هم معایبی دارند . هزینه ی بالاتر از نوع آجری ، طولانی شدن زمان ساخت ، وزن بالا جهت حمل و نقل ، امکان نشت آب در آن از جمله معایب آن می باشد . دقت شود که منهول بتونی با سپتیک تانک بتنی اشتباه نشود زیرا این دو با یکدیگر کلی متفاوتند .
منهول پلی اتیلن
با عدم کارآیی مناسب منهول بتونی نوع جدیدتری از آن از جنس پلی اتیلن ایجاد شد که به آن منهول پلی اتیلن گفته می شود . این نوع منهول ها در سالهای اخیر تولید شده و به بهترین و مناسب ترین نوع منهول معروف می باشد و کارایی فراوانی دارد . ویژگی های فراوان این منهول ها باعث شده در کشورهای توسعه یافته تمام منهول ها را از جنس پلی اتیلن بسازند . اما در ایران عمده منهول ها بتونی هستند و هنوز منهول های پلی اتیلن جای خود را در بازار فاضلاب و لوله کشی آن باز نکرده اند . منهول پلی اتیلن ویژگی های فراوانی دارد که از جمله آن می توان به وزن پایین، انعطاف پذیری بالای، قوام و استحکام بالا و ... اشاره کرد . اگر چه ساخت این منهول ها باید در کارخانه انجام شود اما وزن پایین آن باعث می شود حمل و نقل آن آسان شده و به راحتی برای نصب آن اقدام نمود . در خصوص وزن پایین این منهول ها باید گفت که جنس پلی اتیلن نسبت به بتون بسیار سبک تر می باشد و در مقابل وزن خود استحکام بالایی نیز دارد . همین باعث شده از این نوع منهول ها استقبال بالایی شود . همچنین در خصوص نصب این منهول ها باید گفت که به علت وزن پایین آن به راحتی می توان آن را در هر مکانی نصب کرد و سختی های منهول بتنی را ندارد .
مزیتهای منهول پلی اتیلن
- هزینه نصب و اجرای این گونه منهول ها نسبت به نمونه های دیگر پایین تر می باشد .
- منهول های پلی اتیلن در برابر زلزله و سیل از خود مقاومت نشان می دهند .
- از مزایای استفاده از این مدل منهول می توان به عدم نشت هرگونه مواد فاضلابی اشاره کرد .
- نصب منهول های پلی اتیلن آسان بوده و با سرعت بالایی انجام می شود .
- این گونه منهول ها با سیستم های مختلف فاضلابی و زهکشی ، سازگاری دارند .
- از ویژگی های برتر آن ها می توان به طول عمر بالا و قابلیت استفاده در مناطق مرطوب اشاره کرد .
- استفاده از منهول های پلی اتیلن باعث آب بندی کامل شبکه و جلوگیری از نفوذ آب های زیر زمینی به سیستم فاضلاب می شود .
- هزینه نگهداری و تعمیر منهول های پلی اتیلن پایین می باشد .
- این گونه منهول ها در برابر مواد اسیدی و بازی از مقاومت بالایی برخوردار می باشد .
- طول عمر بالایی در حدود 50 سال دارند .
جایگاه نصب منهول ها ( آدم رو ها )
الف) منهول ها در محل هایی که یک شاخه لوله به یک لوله زهکشی اصلی در سیستم وصل می شود .
ب) در محل هایی که که یک لوله مستقیم با طول بیش از 22 متر وجود دارد .
ج) هنگامی که جهت یک لوله تخلیه ، بیش از 30 درجه به صورت افقی تغییر می کند نیاز به نصب منهول پلی اتیلن می باشد .
درپوش ( دریچه) منهول برای استفاده ایمن و همچنین جلوگیری از ورود افراد بدون مجوز بکار می رود . منهولهای قدیمی تر اغلب پله هایی برای دسترسی آسان به داخل داشتند، اما با گذشت زمان منهول های بازرسی با اندازه های کوچک و کوچکتر طراحی شده اند تا ورود های فیزیکی مورد نیاز نباشد . دستورالعمل منهول ها و محل های قرارگیری آن باید بر اساس مقررات و استانداردهای مربوطه باشد . اما مهمترین پیشرفت در زمینه ساخت منهول ها بویژه در منهولهای فاضلابی ساخت آنها از مواد پلیمری مخصوصا پلی اتیلن بوده است که به دلیل آب بندی کامل شبکه و عدم نفوذ فاضلاب و آبهای زیر زمینی و بالعکس در انواع پروژههای فاضلابی با اطمینان قابل استفاده است .
انواع منهول های فاضلاب
- منهول های بتنی پیش ساخته
- منهول های بتنی ساخت درجا
- منهول آجری (با استفاده از ملات)
- منهول های GRP
- منهول های پلی اتیلنی
منهول های فاضلابی باید از استانداردهای زیر برخوردار باشند :
- در عین سبکی مقاومت مکانیکی بالا مطابق استاندارد های ملی داشته باشند .
- منهول فاضلاب دارای لایه داخلی صیقلی با رنگ روشن باشد .
- جنس منهول فاضلاب مقاومت بالایی در برابر اسیدها و بازها داشته باشد .
- دارای سطح صاف و منظم باشد که از چسبندگی آلاینده های محیطی جداره خارجی منهول جلوگیری نماید وخاصیت رسوب ناپذیری داشته باشد .
- طراحی آن طوری باشد که از ورود فاضلاب به آبهای زیرزمینی جلوگیری نماید .
- دریچه ی بازدید فاضلاب قابلیت ضربه پذیری بالا داشته باشد و در برابر زلزله مقاوم بوده و شکننده نباشد .
عوامل اثرگذار در قیمت منهول
قیمت منهول اعم از فاضلاب ، برق ، مخابرات ، آب و حتی منهول گاز وابسته به پارامترهای زیر است :
- جنس بدنه آدم رو که کامپوزیت گران ترین و بتنی ارزان ترین خواهند بود .
- قطر منهول
- ارتفاع آدم رو
- تعداد ورودی و خروجی و قطر هر از این خروجی ها
- پله دار بودن با نبودن منهول ها
- در صورت استفاده از پلی اتیلن دوجداره یا تک جداره بودن آدم رو و استفاده از مواد hdpe و یا گرید ۳۸۴۰ روتاری
- درخواست یا عدم درخواست درب منهول توسط کارفرما و جنس مورد درخواست که می تواند چدن ، فایبرگلاس ، پلی اتیلن ، کامپوزیت ، نانوکامپوزیت ، چدن بتن و چدن خاکستری باشد .
- وجود یا عدم وجود آب زیر زمینی
کاربردهای منهول پلی اتیلنی
- از منهول پلی اتیلنی می توان در مناطق شهری و زیر پیاده روها استفاده کرد . استفاده از این منهول ها برای سیستم گرانشی و فشار زیرزمینی بسیار مناسب است .
- برای نصب منهول در مکان های سخت و زمین های سفت استفاده از این منهول پیشنهاد می شود .
- برای تعمیر ، بازرسی و یا تخلیه لوله های فاضلاب می توان از این منهول استفاده کرد .
- برای دسترسی به مسیر کانال مخابراتی می توان از این منهول استفاده کرد .
- انتخاب آن دسته از منهول هایی که چگالی زیادی دارند ، برای استفاده و کاربردهای دریایی مناسب می باشد .